Czym jest geometria roweru? Dlaczego powinniśmy zwracać na nią uwagę oraz jaki ma wpływ na naszą jazdę.

Zima to czas, w którym zaczynamy snuć plany na lato. I bardzo dobrze! Nie ma nic przyjemniejszego niż realizacja marzeń, które po pewnym czasie wyjadą z nami na grzbiecie przemierzać świat. Wielu z nas w zimie dokonuje poważnych zakupów sprzętowych, w tym jednego z najważniejszych – ramy. Rama to fundament roweru, na którym wielu buduje indywidualne, dostosowane do własnych preferencji jednoślady. Kluczowym zagadnieniem w doborze jest geometria ramy rowerowej. W dużym uproszczeniu to geometria roweru decyduje o naszej wygodzie lub niewygodzie. Jak mawia klasyczne motto – wybierz za żonę osobę, z którą będziesz rozmawiać: od tego zależy 90% Twojego późniejszego szczęścia. Bądź nieszczęścia. Odkryjmy tajemnice, jakie ma przed nami geometria roweru.

Geometria roweru – kilka mitów i garść faktów

Wielu ludzi uważa, że rama po prostu powinna wyglądać i nie zawraca sobie głowy takimi banałami jak cyferki, które producenci podają dla określenia rozmiarów. Tymczasem niewłaściwy dobór ramy do naszego rozmiaru to koszmar dla kręgosłupa, niewygodna pozycja podczas jazdy, bolące ramiona, nieefektywne przełożenie siły. Jeśli dołożymy do tego kilka podstawowych grzeszków, jak za nisko umieszczone siodełko albo zbyt krótki mostek, wrażenie że rower ma ochotę zrzucić nas przy pierwszej okazji przestanie być wrażeniem. Dlaczego?

Geometria roweru przekłada się na wygodę jego użytkowania. A wygoda – na bezpieczeństwo. Jeśli nie będę musiał zwracać uwagi na ból, poczucie dyskomfortu i brak kontroli nad jednośladem, będę skupiał się na tym co widzę co pozwoli mi jechać spokojnie. Popełniamy sporo błędów w doborze – na przykład część kupujących bierze za małe ramy aby jeździć „komfortowo” a potem dziwią się, że bolą plecy. Prawie zawsze wynika to ze zgarbionej pozycji ramy, której długie mostki (zwłaszcza w MTB) nie są w stanie zniwelować. Zresztą, producenci nie chcą przekraczać pewnych długości mostka i nie jest to bezpodstawne. Lepiej wybrać ramę pod nasz wymiar niż za małą.

Podstawowe zagadnienia w geometrii roweru

Producenci ram rowerowych w ich specyfikacji informują nas o tym, jakie wymiary mają poszczególne odcinki ich produktów. Zazwyczaj zawarta jest także tabela, w której podaje się nasze wymiary z odpowiednią tolerancją, abyśmy nie mieli problemów z doborem ramy. Jednak geometria roweru nie składa się z wymiarów samej ramy – na przykład ma na nią wpływ także długość sztycy podsiodłowej czy mostka, które zwiększają realne wymiary. Musimy być więc na to przygotowani lub przede wszystkim – świadomi, jak zamierzamy jeździć. Idealnym wyjściem jest zakup w sklepie, gdzie na daną ramę (lub nieco zbliżoną, w najgorszym wypadku) możemy po prostu wsiąść. Zakładamy jednak, że nie możemy z tego skorzystać. Zatem oto kilka podstawowych parametrów, na które musimy wziąć poprawki.

• ST – (Seat Tube) – rura podsiodłowa
• TT – (Top Tube) – rura górna
• HT – (Head Tube) – mufa sterowa (główka ramy)
• SA – (Seat Angle)– kąt rury podsiodłowej
• HA – (Head Angle) – kąt rury sterowej
• WB – (Wheel Base) – baza kół
• CS – (Chain Stays) tylne widełki
• R – (Reach) – odległość pomiędzy środkiem mufy sterowej, a środkiem suportu
• S – (Stack) – odległość między środkiem suportu, a górną krawędzią mufy sterowej

Długość rury podsiodłowej

Kiedyś jeden z kluczowych parametrów, ponieważ decydował o pozycji na rowerze – dziś nawet na szosówkach nie ma takiego znaczenia. Pojawiły się tak zwane ramy „slopingowe” w których górna rura opada pod określonym kątem do podsiodłowej. Oznacza to, że geometria ramy rowerowej może być różna, a na przykład kolarz o wzroście 176cm odnajdzie się na większej ich liczbie, krótszą rurę rekompensując sobie wysunięciem siodła.

Kąt główki ramy

Liczba mówi w jaki sposób nachylony jest widelec ze sterami względem powierzchni (czyli ziemi). W rowerach MTB to wartość 65-67 stopni, w szosach – powyżej 70-71 stopni. W tabelkach ten parametr oznacza się jako HTA. Im kąt większy, tym łatwiej się skręca, ale mocno czuje nierówności, z kolei bardziej płaski kąt gorzej kładzie rower w zakręty.

Kąt rury podsiodłowej (efektywny)

To nachylenie rury z siodłem względem ziemi. Ponieważ w rowerach MTB na pełnym zawieszeniu często ramy są gięte aby umożliwić pracę zawieszenia, kąt wylicza się wyznaczając prostą pomiędzy mocowaniem siodła a osią suportu. W rowerach o progresywnej geometrii ten kąt jest dość duży aby łatwiej wstawało się podczas jazdy, w kolarzówkach jest za to doborem indywidualnym zależnym od fizycznych preferencji.

Przekrok

Jest to odległość górnej rury od ziemi, mierzona w środku jej długości. Praktycznie oznacza ile mamy miejsca na nasze „części witalne” stojąc z rowerem między nogami. Jak zgodnie przyznaje wielu rowerowych ekspertów, podawanie tego parametru jako wytycznej dla doboru geometrii ramy jest bzdurne, bo inną wysokość będzie miała rama szosówki, a inną roweru typu enduro gdzie dużo pracy wykonuje też zawieszenie (i zwiększa ten parametr).

Długość górnej rury (efektywna)

Jeden z kluczowych wymiarów ramy rowerowej, mierzony dla jazdy na siedząco (to ważne!). Określa nam, jak bardzo będziemy wyciągnięci na rowerze. Efektywna długość oznaczana jest jako ETT i mierzymy ją od główki ramy do mocowania siodła, może się też zmienić przez kąt rury podsiodłowej.

Reach/Stack

To ważne parametry wynikające z różnego kształtowania kątów geometrii ramy rowerowej. Pierwszy oznacza poziomą odległość między mostkiem a osią suportu i określa, jak mocno kolarz jest wyciągnięty do przodu, kiedy stoi na pedałach. Ma więc duże znaczenie dla jazdy MTB i XC, gdzie ogrom czasu spędza się na stojąco. Z kolei Stack to odległość między mostkiem a osią suportu mierzona w pionie. Podawane razem mogą pomóc określić, jak bardzo będziemy wyprostowani jadąc na rowerze na stojąco. Dla kolarzy szosowych i turystycznych te parametry nie mają takiego znaczenia – mogą polegać na ETT i podstawowych kątach.

Długość tylnego trójkąta (chainstay)

Odległość między osią suportu a tylną osią. Dla górali wiadomo – im krócej tym lepiej. Rower jest wtedy zrywniejszy, ale słabiej dociąża przednie koło.

Front Center

Odległość między osią suportu a przednią osią. Wraz z długością tylnego trójkąta tworzą wartość bazy kół czyli Wheel Base, określaną jako WB. Dąży się do tego, aby rowery były komfortowe i popularne, więc uniwersalne dążenia tworzy się powiększając WB za pomocą kątów główki ramy, a nie wydłużeniem tylnego trójkąta – na co część kolarzy narzeka.

Rama rowerowa bez tajemnic. Geometria ramy rowerowej podstawą wygody.

Mając wiedzę o tych podstawowych parametrach możemy względnie dookreślić swoje predyspozycje i potrzeby. Geometria ramy rowerowej to jak widać dość złożony temat, opisywany przez szereg parametrów a nasz artykuł może jedynie nakreślić Wam kierunek głębszych poszukiwań i osobistej weryfikacji. Zachęcamy do poznania tematu jak najlepiej – będzie przekładać się na Wasz komfort, poczucie bezpieczeństwa i radość z jazdy.